Nauka Katarzyny. 4. Panowanie nad sobą

(publikujemy fragmenty przemówienia naszej siostry Giuliany Cavallini. Całość, po włosku, tu)

Jeszcze na początku działalności epistolarnej, młoda sienenka nie wahała się stawić czoło potężnemu i wzbudzającemu strach władcy Mediolanu, Bernabò Viscontiemu, by wezwać go do miłości Boga w jedności z Kościołem. Potem, z lekkością podmuchu, który przewraca zamki z kart, pokazywała mu słabość władzy: 

Cóż to za władza, która może mi być odebrana i która nie opiera się na mojej wolności? 

A potem przedstawia mu prawdziwą władzę godną człowieka: 

Gdybyś mnie zapytał, wielmożny panie: „Czy człowiek nie ma żadnej władzy w tym życiu?” – odpowiedziałabym: „Tak, posiada najmilszą, najprzyjemniejszą i najsilniejszą władzę nad miastem swojej duszy” (List 28). 

Klucz do tego miasta ma w ręku wolny wybór, a brama nie otworzy się bez naszej zgody (por. List 319, Dialog 64). Wolność – cecha, z której nie możemy zrezygnować – wiąże się z naszą godnością „stworzenia, które ma w sobie rozum” – człowieka. Komentując odpowiedź Jezusa na prośbę kobiety kananejskiej o uzdrowienie jej córki „O niewiasto wielka jest twoja wiara; niech ci się stanie, jak chcesz”(Mt 15, 28), Katarzyna przedstawia je w wymiarze uniwersalnym: 

O najdroższy synu w Jezusie Chrystusie ... aż do śmierci słyszymy te słowa. Wiedz, że kiedy człowiek zostaje stworzony przez Boga, słyszy te słowa: „Niech ci się stanie, jak chcesz”, to znaczy: stwarzam cię wolnym, abyś nie był poddany żadnej rzeczy poza Mną (List 69, tłum. wł.).

(koniec)

Nauka Katarzyny. 3. Projekt reformy

(publikujemy fragmenty przemówienia naszej siostry Giuliany Cavallini. Całość, po włosku, tu)

Każdy projekt Katarzyny, dotyczący społeczeństwa, opiera się na człowieku. Kiedy prosi Grzegorza XI o reformę Kościoła, nie chodzi jej o wymyślanie nowych struktur, ale tylko o oczyszczenie i udoskonalenie tego, co nazywa „ciałem mistycznym” Kościoła, to znaczy duchowieństwa; i tym pilniej, im wyższą zajmują pozycję i większą mają odpowiedzialność: 

Mocą swej władzy musisz dokonać trzech rzeczy. Przede wszystkim musisz wyrzucić z ogrodu świętego Kościoła cuchnące kwiaty, śmierdzące nieczystością i chciwością oraz nadęte pychą, czyli – złych pasterzy i przełożonych, którzy swą zgnilizną zatruwają i zanieczyszczają ten ogród. O miły nasz zarządco, byłoby naprawdę dobrze, gdybyś użył swej władzy do wykorzenienia i wyrzucenia cuchnących kwiatów. Wyrzuć je daleko, żeby nie miały już dostępu do władzy. Zmuś je, aby starały się odzyskać najpierw panowanie nad sobą, prowadząc święte i dobre życie. W ogrodzie zaś posadź wonne kwiaty, czyli takich pasterzy i zarządców, którzy są prawdziwymi sługami Jezusa Chrystusa, troszczą się tylko o chwałę Bożą i o zbawienie dusz oraz opiekują się ubogimi (List 206).[1]

Dwie inne sprawy, o które Katarzyna prosi z naciskiem, to znaczy powrót papieża do Rzymu i krucjata, są w pewien sposób podporządkowane tej pierwszej. Papież nie będzie miał możliwości oczyszczania ogródu Kościoła, póki będzie pozostawał pod wpływem mocnej władzy politycznej królów Francji. A krucjata, według Katarzyny, miała doprowadzić do pokoju między państwami europejskimi i do zatrzmania postępu Saracenów na ziemiach chrześcijańskich wschodniej Europy, a także do wyzwolenia miejsc świętych. W podboju Ziemi Świętej Katarzyna widziała też sposób na przyciągnięcie niewiernych do prawdziwej wiary i sądziła, że kiedy się nawrócą do Chrystusa, to z zapałem neofitów będą pozytywnym czynnikiem dla odrodzenia Kościoła. 

Ach, jakże cudownie byłoby ujrzeć lud chrześcijański, dający niewiernym sól wiary. Niewierni zaś, otrzymawszy światło, osiągną wielką doskonałość cnót i jak roślina, przeniesiona z chłodu i mroku niewiary do ciepła świętej wiary i światła Ducha Świętego zaczną kwitnąć i rodzić owoce cnót w mistycznym ciele świętego Kościoła. Zapach ich cnót pomoże na pewno usunąć wady i grzechy, pychę i nieczystość występujące nagminnie wśród ludu chrześcijańskiego, a szczególnie wśród prałatów, pasterzy i przełożonych świętego Kościoła. (List 218). 

Chociaż idea wojny jako narzędzia ewangelizacji brzmi utopijnie, należy podkreślić, że wysokie pojęcie, jakie Katarzyna ma o człowieku, nie ogranicza się do jednego narodu, ale dotyczy całej ludzkości, bo każdy człowiek ma te same cechy i podobne zdolności do podniesienia się na poziom nadprzyrodzony. Dlatego dzisiejszy „niewierny” mógłby jutro mieć swój ważny udział w uzdrawianiu ogrodu Kościoła. 

[1] Katarzyna ze Sieny, Listy, wyboru, przekł. i oprac. dokonała Ludmiła Grygiel, Poznań, 2016. (Jeżeli nie zaznaczono inaczej, wszystkie cytaty z listów według tego wydania) (przyp. tłum).